Jet Lag, vücudun biyolojik saatiyle, seyahat edilen yerin saatinin uyuşmaması ve bunun sonucunda vücudun psikolojik ve fizyolojik olarak verdiği tepkiye denir. Farklı zaman dilimleri arasında seyahat ettiğinizde vücudun buna uyum sağlaması biraz zaman alacaktır. Jet Lag olmak yorgunluk, uykusuzluk, kabızlık, ishal, dikkatsizlik gibi keyif kaçıran birçok duruma yol açmaktadır. Ucuz uçak bileti buldukça daha sık seyahat ediyoruz, ancak uçuşların insan sağlığı üzerine olan olumsuz etkileri hakkında bilgi sahibi olmamız gerekiyor.
Uzun uçak yolculuklarının artmasıyla daha çok görülmeye başlayan Jet Lag nedeniyle birkaç gün aptal gibi ortalıkta dolaşmak, algıda zayıflık, dikkat bozukluğu, uyku hali, uyuyama hali veya uykudan yeni uyanmış duygusu yaratmaktır. Bu durumlardan biri veya birkaçını yaşıyorsanız Jet Lag sendromu ile tanışmışsınız demektir. Tüm bu keyif kaçırıcı şeylerden uzak kalmak ve Jet Lag etkisinden kısa sürede kurtulmak için bazı unsurlara dikkat etmek gerekiyor.
Jet Lag, bir zaman dilimi değişimi sendromudur
Zaman dilimi değişimi sendromu olarak da bilinen Jet Lag, uzun mesafeli uçuşlarda vücudun hızla değişen zaman dilimine uyum sağlayamaması olarak tanımlanıyor. Vücudun günlük ritmini düzenleyen bir biyolojik saat var. Beyinde küçük bir salgı merkezi olan pineal bez melatonin hormonu salgılayarak bu saati kontrol ediyor. Özellikle batıdan doğuya farklı zaman dilimlerinde seyahat ettiğinizde vücudun günlük ritminin bozulmasıyla yorgunluk, uyku bozukluğu, dikkat eksikliği ve benzeri fizyolojik bozuklukların ortaya çıkması durumuna Jet Lag deniyor.
Günlük ritmimiz vücutta meydana gelen biyokimyasal, fizyolojik ve psikolojik değişimler 24 saatlik döngülerle birlikte seyrediyor. Gündüz-gece döngüsü boyunca ışık ve karanlık değişimlerine göre zamanı kontrol eden bir iç mekanizmamız var. Melatonin salgısı gözle algılanan ışıkla ilişkili oluyor. Gece karanlığında artan melatonin düzeyleri sabahın ilk ışıklarıyla birlikte düşmeye başlıyor. Bu durum iştah, beslenme düzeni, bağırsak hareketleri, kan basıncı ile vücut ısısı gibi birçok vücut fonksiyonuna etki ediyor. Öte yandan yapılan araştırmalar uzun süreli gündüz uçuşlarında bu problem, gece uçuşlarına göre daha fazla olduğu ortaya koymaktadır. Normalde vücudun biyolojik saati yerel saatle uyum halindedir. Akşam olunca uyku gelir, sabah saatlerinde de acıkılır. Uzun bir rotayı kat ederek günün farklı bir zaman birimine geçince vücudun biyolojik saati mevcut yeni saat dilimine uyum sağlamakta zorlanır. Jet lag hali de işte bu durumda ortaya çıkar.
